Bài tiết nước tiểu là hiện tượng sinh lý quan trọng giúp cơ thể đào thải các chất cặn bã sau chuyển hóa và làm cân bằng acid – base. Vậy nên nếu xuất hiện một số triệu chứng bất thường khi đi tiểu như: tiểu buốt, tiểu dắt, tiểu không tự chủ… thì bạn cần nghĩ ngay tới việc mình có thể đã mắc các bệnh lý liên quan đến rối loạn tiểu tiện, cụ thể là:
1. Tiểu buốt, tiểu dắt biểu hiện thường thấy của rối loạn tiểu tiện
Tiểu buốt là đau buốt trước, trong hoặc sau khi tiểu, cảm giác nóng rát tăng dần lên sau khi đi tiểu, làm cho bệnh nhân rất khó chịu, thường kèm theo tiểu dắt. Trong khi tiểu dắt là đi tiểu nhiều lần, mót tiểu nhưng lượng nước tiểu ra lại ít.
Nguyên nhân và cơ chế gây tiểu buốt tiểu dắt: Nếu bình thường thì khi bàng quang có khoảng 300ml nước tiểu tích trữ mới dẫn đến phản xạ kích thích bàng quang co bóp đồng thời cơ thắt bàng quang cũng được mở và nước tiểu được tống ra ngoài. Tiểu buốt, tiểu dắt là do bàng quang bị kích thích bởi yếu tố viêm, yếu tố ngoại lai hoặc do ngưỡng kích thích hạ thấp.
Tiểu buốt tiểu, tiểu dắt thường gặp trong các bệnh: Viêm bàng quang cấp tính; sỏi bàng quang, nhất là khi gặp sỏi đã lọt vào niệu đạo; viêm tuyến tiền liệt, viêm niệu đạo, viêm quanh hậu môn; u bàng quang, u tuyến tiền liệt, nhất là khi có nhiễm khuẩn kèm theo.
2. Tiểu nhiều lần thường gặp ở người bị rối loạn tiểu tiện
Đi tiểu nhiều lần trong ngày mặc dù không uống nhiều nước. Bệnh nhân không bị đau nóng buốt trước, trong và sau khi tiểu. Mỗi lần tiểu đều có nước tiểu chảy ra, nhưng lượng ít có thể chỉ chừng 50ml và đi nhiều lần trong ngày (có thể đến 20-30 lần).
Nguyên nhân gây tiểu nhiều: Có ba nguyên nhân, một là do bàng quang giảm dung tích; hai là do giảm ngưỡng kích thích phản xạ đi tiểu; thường gặp trong các bệnh như: lao bàng quang mạn tính (gây xơ và teo bàng quang); khối u, ung thư bàng quang (chiếm chỗ thể tích chứa của bàng quang), khối u ngoài chèn lấn vào bàng quang.
Ba là do rối loạn thần kinh chức năng, thần kinh chi phối bàng quang khiến ngưỡng kích thích co bóp bàng quang và mở cổ bàng quang sớm hơn bình thường; hay gặp ở người bị chấn thương thận hoặc bị bệnh tủy sống.
Tiểu nhiều lần trong ngày cũng có thể gặp trong các bệnh đường tiết niệu như:
- Nhiễm khuẩn tiết niệu: Khiến bàng quang và niệu đạo thường xuyên bị kích thích dẫn đến buồn tiểu thường xuyên, đi tiểu nhiều lần, có thể kèm theo triệu chứng như đi tiểu buốt hay tiểu ra máu…
- Viêm bàng quang kẽ: bệnh này thường không rõ nguyên nhân, các triệu chứng điển hình của bệnh như đi tiểu nhiều, đau vùng bụng dưới hoặc hố chậu, tiểu gấp.
- Hẹp niệu đạo: Nguyên nhân có thể do phì đại tuyến tiền liệt, các bệnh lây truyền qua đường tình dục, tổn thương niệu đạo hoặc khung xương chậu hay viêm niệu đạo mạn tính. Ngoài đi tiểu nhiều còn có các triệu chứng khác như: tiểu buốt, nước tiểu có lẫn máu, lẫn tinh dịch và dương vật sưng to.
- Sỏi, dị vật đường tiết niệu: Sỏi hay dị vật đường tiết niệu khi di chuyển cọ xát, kích thích vào cổ bàng quang gây tiểu nhiều lần, tiểu không hết,… sỏi còn có thể gây tắc đường tiểu.
3. Tiểu không tự chủ (són tiểu)
Là trạng thái người bệnh không thể chủ động điều khiển được các lần đi tiểu của mình, nước tiểu tự rỉ ra thường xuyên hoặc từng lúc, có nhận biết hoặc không nhận biết được.
Tiểu không tự chủ thường gặp trong các bệnh lý: Chấn thương cột sống, tai biến mạch máu não, tổn thương thần kinh trong đái tháo đường, bệnh Parkinson. Tiểu không tự chủ do bàng quang bị kích thích (gặp trong viêm bàng quang, viêm lao và u bàng quang). Cơ quanh niệu đạo bị tổn thương…
4. Tiểu nhiều lần ở người bị rối loạn tiểu tiện
Thông thường một ngày chúng ta đi tiểu 5-6 lần, uống nước nhiều thì đi 7-8 lần. Nhưng nếu 1 ngày mà bạn đi tiểu những hơn 10 lần thì gọi là tiểu nhiều lần. Tình trạng này diễn ra thường xuyên thì rất có thể đó là bệnh lý liên quan đến đường tiết niệu.
Nguyên nhân: Uống quá nhiều nước hoặc truyền dịch quá nhiều cũng gây đái nhiều. Viêm thận kẽ, viêm thận – bể thận gây tổn thương ống thận ảnh hưởng tới chức năng ống thận khiến việc cô đặc nước tiểu không thực hiện được gây tiểu nhiều. Viêm ống thận cấp (suy thận cấp), đái tháo đường hay đái tháo nhạt cũng gây tiểu nhiều.
5. Tiểu ít, vô niệu (không có nước tiểu)
Tiểu ít là lượng nước tiểu từ 300 – 500ml/ngày, còn vô niệu – không có nước tiểu là lượng nước tiểu thấp hơn 100ml/ngày.
Nguyên nhân và cơ chế gây bệnh: Thận giảm chức năng không sản xuất được nước tiểu do suy thận cấp và suy thận mãn giai đoạn cuối. Các bệnh liên quan đến thận nhất là viêm cầu thận mãn tính có hội chứng thận hư hoặc hội chứng thận hư đơn thuần hoặc trong viêm cầu thận cấp hoặc đợt cấp của viêm cầu thận mãn tính.
Tiểu ít, vô niệu còn gặp trong các bệnh suy tim, xơ gan ở giai đoạn mất bù (điều trị suy tim, xơ gan và thuốc lợi tiểu không đáp ứng). Một số bệnh nhiễm trùng gây sốt cao cũng là nguyên nhân. Điều bạn cần làm để phòng ngừa:
Các bệnh rối loạn tiểu tiện không khó để phát hiện, tuy nhiên mỗi người cần nâng cao ý thức phòng bệnh:
- Lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý, hạn chế rượu, bia, thuốc lá, cà phê và các chất có ga.
- Thường xuyên tập thể dục để nâng cao sức khỏe, nên tập bài tập làm mạnh cơ vùng đáy chậu cho các đối tượng có nguy cơ cao như: người cao tuổi, người có bệnh lý đường tiết niệu.
- Giữ vệ sinh cơ thể, vệ sinh đường sinh dục tiết niệu sạch sẽ, tránh nhiễm khuẩn.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các bệnh lý có khả năng gây rối loạn tiểu tiện, để được tư vấn, điều trị kịp thời tránh để bệnh tiến triển nặng gây biến chứng.
Cần chuyên gia hỗ trợ giải đáp thêm về các vấn đề liên quan đến vấn đề tiểu tiện, vui lòng liên hệ tổng đài 1800.6523 để được tư vấn.
